Premye bagay m ap di depi konnya: mwen pa konnen rezon an. Mwen pa konnen l e an menm tan m pa panse nou ka jwenn yon moun ki konnen rezon an.
Men pa gen anyen pou mwen menm ki kapab esplike moun nou konsidere tankou mechan ap jwi lavi yo, tandiske moun ki gen bon kè ap soufri, e disparèt avan.
Wi, pa gen okenn moun ki pa janm di osnon fè anyen ki mal. Bon, antouka se sa nou panse. Men an nou pran egzanp sou yon tibebe, ki mouri avan li fèt, osnon ki mouri yon ti tan apre.
Ki mal li te gentan fè? Ki move pawòl li te gentan di? Ki madichon li te gentan genyen? Eske se paske nan mond li soti a, li te yon move moun? Tout kesyon bon pou poze lè w bezwen yon repons.
Chaje lòt ti egzanp banal konsa mwen te ka pran, pou m montre kijan li pa nòmal pou lavi yon moun fini avan lavi yon lòt ki, nan je pa nou, plis ta merite mouri.
Bon, la se yon lòt pwoblèm paske an reyalite, èske nou ka mete tèt nou kòm jij moun ki merite mouri ak moun ki merite viv? An nou gade tou de ka yo.
An nou di non, nou pa dwe jij moun ki dwe mouri ak viv. Nan ka sa, yon bandi ki tiye yon moun, kit se ta yon bandi parèy, pa gen dwe deside detwi lavi sa a. Poutan, li fè l. Kidonk, èske pa dwe gen sanksyon pou yon moun ki deside fè yon bagay li pa dwe fè?
E si desizyon li te pran an se retire lavi yon moun, èske konsekans lan pa ta dwe egal a sa li fè a? Tout sa se kesyon.
Konnya, an nou di wi, nou gen dwa jije moun ki dwe mouri ak viv. Eben, menm bandi sa a, li ka tiye jan li vle paske se dwa l pou l jije. E se dwa nou tou pou n jije li pa dwe viv.
Men si se konsa, nou tou rantre nan yon chenn evènman ki p ap janm fini. Lè nou fin tiye entèl paske l te tiye entèl, èske entèl lòt p ap deside li ka tiye nou paske nou merite l?
Nan tou de ka yo, e se vre m pran egzanp ki pi ekstrèm nan ki se lanmò, nou wè gen yon pwoblèm. Pwoblèm sa, se chak fwa se nou menm ki deside f on mal, epi se nou menm ki deside pini mal sa a.
Sa vle di, lanati se li k ta gen dwa pran desizyon sa a pou nou? M rele lanati tout sa n pa konprann, tout sa ki pi gran pase nou, e ki se rezon ki fè mond lan ap fonksyone. Nou te vin jwenn lanati sa a la, nou prale kite li la.
Kidonk, paske lanati te la avan, e paske l ap la apre, li fè sans pou se li ki ta deside yon seri kesyon pou nou. E la a m oblije retounen ak egzanp tibebe a: kisa tibebe sa a fè lanati pou li ta mouri avan l viv?
Sa mennen m nan yon lòt kesyon. Petèt lanmò pa yon pinisyon. Petet lanmò se yon konsekrasyon, se yon zak pitye, yon zak bon kè.
Si n gade l konsa, li t ap fè sans pou tibebe a pa viv paske n t ap ka konsole tèt nou. Nou t ap ka di lanati deside sa paske timoun sa a te pral pase twòp mizè sou latè.
Men, si se sa, e tout lòt timoun k ap pase mize sou latè yo? Lòt granmoun k ap mouri anba bal, anba bonm nan kèk peyi? Eske lanati pa ta dwe deside pa t kite yo viv, pou sa pa rive yo, menmjan li fè pou tibebe a?
Donk non nou pa ka di lanmò se yon konsekrasyon ni yon zak bon kè. Menmjan nou pa ka di lanmò se yon pinisyon tou paske, jisteman, kesyon m ap poze a se pou kisa bon moun mouri, pandan mechan vivan?
Ki rezon pou bon moun ta jwenn yon pinisyon pandan mechan ap jwi? Sanble mo bon ak mo mechan an pa vle di sa nou panse yo vle di a?
Osnon lanati pa genyen okenn jistis nan li, si li ka deside moun k ap gen pou soufri ak moun l ap evite soufri.
Donk, si lanati ki te la avan e k ap la apre pa gen okenn jistis, poukisa pou nou menm ki jis ap f on pase isiba a ta genyen jistis nan nou?
Si nou dakò nou pa dwe gen jistis tou, èske konnya nou ka blame yon mechan ki pa gen jistis nan li, ki fè anpil mal, men ki ap jwi lavi l?
Pafwa, moun di se yon aza. Se tankou yon men sòl, li tonbe sou chak moun. Wi se vre m ta vle dakò ak sa. Paske yon men sòl vle di tout moun ap touche.
Pwoblèm m genyen konnya se poukisa se moun ki bon moun yo ki touche avan nan men sòl la? Eske li pa t ap fè plis sans pou yo touche apre, konsa yo t ap gen plis tan pou fè plis byen kote yo pase?
Menmsi se ta yon moun ki konn fè mal tou, men gen moun ki fè plis. Eske si w fè yon mal ki mwens mal ou dwe pini plis osnon mwens?
Se vre m pale de lanmò anpil nan ti refleksyon sa a. M pale de li paske se li ki dènye bout la. Men m ta ka pale de tout move bagay ki rive yon moun men ki pa tiye l. Se toujou menm lojik la li ye.
Gen moun ki di, Bondye epaye yo. Men, èske se yo menm Bondye pi renmen? Osnon petèt se yo menm Bondye pi pa renmen, tou depan kijan yon moun entèprete sa ki rive yo a.
Pa egzanp, yon moun ki pran yon bal men ki pa mouri, gen moun ki pral di se malchans, gen moun ki pral di se benediksyon.
Men si Bondye epaye yon moun, epi l pa epaye yon lòt ki pa t pi mal ke sila li epaye a, kisa sa vle di? Eske sa vle di Bondye pa gen jistis?
Bon, sonje m te di pou mwen se lanati ki responsab, e lanati se sa n pa konnen an, kidonk Bondye ka ladan l tou paske n pa konnen l.
Donk se aza? Aza ki deside ki moun ki prale ki moun k ap rete, ki moun k ap sibi ak ki moun k ap rejwi. Nou tankou yon pyon sou jwèt damye, aza deplase jan li vle, kote li vle.
Nou se yon pyon sou yon jwèt monopoli. Nou ka tonbe sou yon milyon, osnon nou ka tonbe sou yon prizon.
Pandan m ap ekri a la, m vin gen yon lòt panse. Nan koze lanmò ak lavi, e si se lavi ki pinisyon an? Sa t ap esplike anpil bagay.
Sa t ap esplike tibebe ki mouri a menmjan li t ap esplike bandi a ki kontinye ap viv la.
Men konnya ki kote sa kite nou, nou menm ki pa ni tibebe ni bandi? Ki pa ni si inosan ni si koupab? Ki nan mitan bon ak pa bon? Poukisa nou vivan toujou, menmjan ak move moun nan, si lavi se pinisyon an?
Poukisa?
